Nhà thuốc tốt liệu có sống tốt ?

Chỉ riêng tại TP.HCM hiện đã có hơn 4 ngàn nhà thuốc, nhưng đa số không đảm bảo điều kiện vệ sinh, môi trường, cơ sở vật chất, điều kiện bảo quản thuốc. Phần lớn dược sĩ không có mặt tại nhà thuốc mà chủ yếu là do dược tá đứng bán, kiêm tư vấn việc sử dụng thuốc cho người bệnh.


Mô hình nhà thuốc tốt



Mô hình nhà thuốc đạt tiêu chuẩn GPP - thực hành nhà thuốc tốt (Good Pharmacy Practices) là kiểu mẫu các nước tiên tiến áp dụng lâu nay - vừa được triển khai từ quý 4/2007. Theo quy định, đến hết năm 2010, tất cả các nhà thuốc bán lẻ phải đạt chuẩn GPP. Việc áp dụng nhà thuốc đạt chuẩn GPP là tiến tới xóa bỏ thực trạng mua bán, sử dụng thuốc trị bệnh một cách bừa bãi lâu nay, bỏ tình trạng "bác sĩ làm dược sĩ", "dược sĩ làm bác sĩ", dẫn đến hậu quả người bệnh bị nhờn thuốc. Nhà thuốc GPP ngoài việc phải đạt chuẩn về điều kiện cơ sở vật chất, nhiệt độ lạnh, diện tích đảm bảo, thì quan trọng là dược sĩ phải có mặt khi nhà thuốc hoạt động, chỉ bán thuốc theo toa (trừ một số loại), có nơi để dược sĩ tư vấn sử dụng thuốc cho người bệnh...

Trao đổi với PV về việc thực hiện mô hình này, Phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM Phạm Khánh Phong Lan nói: "GPP là công đoạn cuối cùng trong quy trình đảm bảo chất lượng thuốc. Nếu chỉ tập trung quản lý ở các khâu sản xuất, kiểm tra chất lượng..., mà không chú trọng đến khâu sau cùng là nhà thuốc - với các yêu cầu về bảo quản thuốc, trình độ chuyên môn, việc hướng dẫn, theo dõi sử dụng thuốc, để thực trạng nhà thuốc lộn xộn như hiện nay, thì sẽ không đạt được mục tiêu đảm bảo thuốc chất lượng, hiệu quả, an toàn cho nguời bệnh". Phó giám đốc Lan nói, chỉ riêng tại TP.HCM hiện đã có hơn 4 ngàn nhà thuốc, nhưng đa số không đảm bảo điều kiện vệ sinh, môi trường, cơ sở vật chất, điều kiện bảo quản thuốc. Phần lớn dược sĩ không có mặt tại nhà thuốc mà chủ yếu là do dược tá đứng bán thuốc, kiêm tư vấn việc sử dụng thuốc cho người bệnh. Thậm chí có người không hề có chuyên môn; thuốc được bán một cách tự do, không chỉ dẫn, ai mua, mua loại gì cũng được. Tình trạng mua bán thuốc nhập lậu, thuốc không rõ nguồn gốc cũng còn rất phổ biến trong khi bác sĩ thì vô tư bán thuốc ngay tại phòng mạch, với đủ loại thuốc bị bóc không còn nhãn mác, bao bì giá cả tùy tiện... Thực trạng ấy dẫn đến hậu quả là người bệnh phải mua thuốc với mức giá cao, nhưng sử dụng thuốc không hiệu quả, thậm chí còn nguy hại cho sức khỏe. "Đã đến lúc cần phải lập lại trật tự, kiện toàn lại hệ thống phân phối thuốc lẻ bằng những nguyên tắc quản lý và bằng tiêu chuẩn GPP. Chúng tôi đã đề ra, đến hết năm 2008, tất cả nhà thuốc nằm trong các bệnh viện phải đạt chuẩn GPP. Riêng đối với nhà thuốc tư nhân, nếu nơi nào xin mở mới thì buộc phải làm theo chuẩn GPP. Còn những nhà thuốc đã hoạt động lâu nay, thì cho lộ trình đến hết năm 2010, ai có điều kiện thì làm trước", Phó giám đốc Lan nói. Nhưng đến thời điểm này, tại TP.HCM mới chỉ có được chừng 10 nhà thuốc đạt chuẩn GPP, phần lớn là hệ thống chuỗi nhà thuốc của tư nhân.

Trong số đó, có 5 nhà thuốc nằm trong chuỗi Y Đức của Công ty cổ phần dược Minh Phúc, với chi phí đầu tư cho mỗi nơi hơn 1 tỉ đồng (chưa tính tiền thuốc). Ông Bùi Minh Trường, Tổng giám đốc công ty nói đến hết năm nay sẽ tăng lên 30 nhà thuốc, sau đó sẽ mở rộng ra cả nước với dự kiến khoảng hơn 200 nhà thuốc GPP, theo 3 nhóm A, B, C. "Tiêu chí đặt ra là mỗi nhà thuốc GPP của chúng tôi phải có diện tích tối thiểu 60m2, riêng loại A diện tích phải từ 150m2 trở lên, quản lý thuốc bằng hệ thống phần mềm", ông Trường cho biết. Công ty cổ phần dược phẩm Phano với chuỗi nhà thuốc V-Phano hiện cũng đã có 3 nhà thuốc đạt chuẩn GPP tại TP.HCM. Và những người có trách nhiệm của đơn vị này cho biết cũng đang tiếp tục mở rộng thêm mô hình này. Ngoài ra, một số "đại gia ngành dược" khác cũng đang chuẩn bị triển khai chuỗi nhà thuốc đạt chuẩn GPP có mức đầu tư lớn.

Người làm tốt có sống được?



Nhà thuốc GPP phải bán thuốc theo toa, trong khi thực trạng lâu nay, gần như 99% phòng mạch bác sĩ vừa kê toa, vừa bán thuốc, thậm chí nhiều nơi bác sĩ bán thuốc mà không đưa toa. Ngoài ra, lâu nay người dân đã quen với việc ra nhà thuốc khai bệnh và mua thuốc, vì thế nếu cơ quan chức năng làm không tới, không quyết liệt, kéo dài việc tồn tại song song hai dạng nhà thuốc GPP và nhà thuốc thường, thì nhà thuốc GPP chắc chắn sẽ khó có đất sống bởi, chi phí đầu tư ban đầu và chi tiêu mỗi ngày phải gánh rất nặng.



Một bác sĩ của Bệnh viện Nhân dân 115 nhận định rằng: "Lộ trình đến năm 2010 thì chắc chắn không khả thi, không thể làm kịp. Vì thế sẽ rất khó khăn cho những ai làm GPP tiên phong, nếu vốn không mạnh thì không thể gồng nổi trong thời gian đầu, bởi nhà thuốc GPP sẽ vắng khách khi còn tồn tại giữa hai dạng nhà thuốc GPP và nhà thuốc thường".

Một dược sĩ là giảng viên của trường Đại học Y Dược TP.HCM cũng nhận định tương tự khi anh cho rằng, lộ trình đến 2010 là sẽ không khả thi vì rất khó dẹp được tình trạng bác sĩ bán thuốc tại phòng mạch bởi chuyện này tồn tại lâu nay, dẫu ai cũng biết làm như thế là sai quy định của ngành!